Milliyet’te yer alan habere göre, bankalar aracılığıyla yapılan para transferlerinde ‘diğer’ açıklaması kullanıldığında, yapay zeka sistemleri bu işlemi ‘kira geliri’ olarak algılayabiliyor. Bu durum, kira geliri olmayan bireylerin bile gelir vergisi cezası ile karşı karşıya kalmasına neden olabilir.
Özellikle, Gelir İdaresi Başkanlığı'nın kullandığı yapay zeka sistemi, bu tür işlemleri riskli gruba dahil edebiliyor ve sonrasında vergi incelemeleri başlatılabiliyor. Uzmanlar, birçok kişinin bu şekilde e-tebligat aldığını belirtiyor.
Vergi Takibinde Kira Geliri Nasıl Tespit Ediliyor?
Gayrimenkul Uzmanı Mustafa Hakan Özelmacıklı, konuyla ilgili Milliyet’e yaptığı açıklamada, kira gelirine yönelik devletin farklı takip mekanizmaları kullandığını ifade etti.
Türkiye’de 7 milyon kiracının olduğu tahmin edilirken, kira geliri beyan eden mükellef sayısının 2 milyon 700 bini geçtiği belirtiliyor. Ancak hâlâ birçok kişi kira gelirini beyan etmiyor.
Devletin kira gelirlerini belirleyebilmek için kullandığı yöntemler arasında tapulu konutlarda oturanların nüfus kayıtları, elektrik, su ve telefon abonelikleri gibi veriler yer alıyor. Bu bilgiler, kira geliri beyanında bulunmayan kişilerin tespit edilmesini kolaylaştırıyor.
Kira Ödemelerinde Yeni Düzenlemeler Getirildi
Özelmacıklı’nın aktardığına göre, kira gelirlerinin doğru şekilde beyan edilmesi için yeni düzenlemeler yürürlüğe girdi. 2024 yılı Ekim ayında yayımlanan Gelir Vergisi Genel Tebliği ile birlikte, tahsilat ve ödeme sistemlerinde önemli değişiklikler yapıldı.
Artık kira ödemelerinin tutarına bakılmaksızın banka veya posta idaresi aracılığıyla gerçekleştirilmesi zorunlu hale geldi. Bu düzenlemeye uymayan mülk sahipleri ve kiracılar için özel usulsüzlük cezaları uygulanıyor.
Belgelendirme kurallarına uymayan kişiler için işleme konu tutarın yüzde 5’i kadar ceza kesiliyor. Eğer kiracı durumu kendisi bildirirse ceza uygulanmıyor. Örneğin, elden ödenen 20 bin TL’lik bir kira için 5 bin TL ceza kesiliyor.
Bu ceza hem kiracıya hem de kiraya verene ayrı ayrı uygulanıyor. Kiranın bir kısmı bankadan, bir kısmı elden ödendiğinde ise elden ödenen kısmın yüzde 10’u kadar ceza kesiliyor ve alt sınır 5 bin TL olarak belirleniyor.
Gayrimenkulünü satanlar
Mülkünde kendisi veya birinci derece akrabaları oturanlar
Eğer bir kişi kira geliri elde etmiyor ancak hesabına ‘diğer’ veya ‘kira geliri’ açıklamasıyla para geliyorsa, hazır beyan sistemi üzerinden itiraz edebilir. Gelir İdaresi Başkanlığı’nın hazır beyan sisteminde (https://intvrg.gib.gov.tr/hazirbeyan/) yer alan “istisna dilekçesi vermek istiyorum” menüsü aracılığıyla, kira geliri elde edilmediği beyan edilebilir.
Bu dilekçe özellikle şu kişiler için geçerli olabilir:
Elde ettiği kira geliri sona erenler
Gayrimenkulünü satanlar
Mülkünde kendisi veya birinci derece akrabaları oturanlar
