Gaziantep’in tarihi İpek Yolu üzerindeki en önemli kültürel miraslarından biri olan Zeugma Mozaik Müzesi, yalnızca Türkiye’nin değil, dünyanın da en dikkat çeken müzeleri arasında yer alıyor. Gerek yapısal büyüklüğü gerekse barındırdığı eşsiz mozaikleriyle uluslararası alanda büyük ilgi gören müze, sanat tarihçileri, arkeologlar ve kültür meraklıları için başlı başına bir ziyaret sebebi olmayı sürdürüyor.
2011 yılında ziyarete açılan müze, Zeugma Antik Kenti’nden çıkarılan mozaiklerle birlikte Roma dönemine ait heykeller, sütunlar, çeşmeler ve birçok değerli eseri ziyaretçilerle buluşturuyor.
Zeugma Mozaik Müzesi’nin Dünyadaki Yeri
Zeugma Mozaik Müzesi, sergileme alanı ve yapısal büyüklüğü bakımından dünyanın en büyük mozaik müzelerinden biri olarak kabul ediliyor.
Sergilenen eserler, sadece sanatsal değerleriyle değil aynı zamanda dönemin inançlarını, günlük yaşamını ve kültürel zenginliğini yansıtmasıyla da önem taşıyor.
Müze, toplamda 2.748 metrekare mozaik, 140 metrekare duvar resmi, 4 Roma çeşmesi, 20 sütun, 4 kireç taşından yapılmış heykel, bronz Mars heykeli, mezar stelleri, lahitler ve pek çok mimari parçayı bünyesinde barındırıyor.
Zeugma Antik Kenti’nden Günümüze
Zeugma Antik Kenti, Fırat Nehri kıyısında Büyük İskender’in komutanı Selevkos Nikator tarafından kurulmuş, tarih boyunca Roma ve Kommagene uygarlıkları başta olmak üzere pek çok kültürün izlerini taşımış bir kenttir.
Kent, ticaret yollarının kesişim noktasında olması nedeniyle “köprübaşı” anlamına gelen Zeugma adını almış ve antik dönemde zenginliğiyle öne çıkmıştır. Kentten çıkarılan mozaikler, kentin ihtişamını günümüze taşırken, aynı zamanda dünyanın en önemli arkeolojik buluntuları arasında gösterilmektedir.
Zeugma Mozaik Müzesinin İkonik Eserleri
Müzenin en çok ilgi gören eseri, halk arasında “Çingene Kızı” olarak bilinen mozaiktir. Bu küçük ama etkileyici eser, hem Gaziantep’in hem de Türkiye’nin simgelerinden biri hâline gelmiştir. ABD’de bulunan kayıp parçalarının Türkiye’ye getirilmesiyle tamamlanan mozaik, ziyaretçilerin yoğun ilgisini çekmektedir.
Bunun dışında Okeanos ve Tethys Mozaiği, Akratos ve Euphrosine Mozaiği, Akhilleus Mozaiği ve Europhe’nin Kaçırılışı Mozaiği gibi mitolojik sahneleri yansıtan eserler, müzede öne çıkan diğer başyapıtlar arasında yer alıyor. Her biri, Antik Roma ve Yunan sanatının zirve noktasını ortaya koyan olağanüstü işçilik örnekleridir.
Zeugma’nın Kültürel Mirası
Zeugma Mozaik Müzesi, yalnızca sergilenen eserleriyle değil, aynı zamanda düzenleniş biçimiyle de dikkat çekiyor. Mozaikler, antik kentin mimari düzenine uygun bir şekilde yerleştirilmiş; Fırat Nehri’ne yakın konumda bulunan eserlerden başlayarak kentin teraslarına doğru yükselen bir sergileme düzeni oluşturulmuştur.
Müze, üç ayrı bölümden meydana geliyor. İlk bölümde Zeugma Antik Kenti’nden çıkarılan mozaikler sergilenirken, ikinci bölümde 5. ve 6. yüzyıla ait kilise mozaikleri yer alıyor.
Üçüncü bölüm ise idari birimler ve konferans salonlarından oluşuyor.
Gaziantep'ten Dünyaya Açılan Bir Kültür Kapısı
Zeugma Mozaik Müzesi, sanatın ve tarihin buluştuğu nadide bir merkez olarak Gaziantep’in dünya çapında tanınmasına katkı sağlıyor.
Hem arkeolojik hem de kültürel açıdan benzersiz bir değere sahip olan müze, uluslararası alanda Türkiye’nin en güçlü kültürel simgelerinden biri hâline gelmiş durumda.
Gaziantep’te, dünyaca ünlü “Çingene Kızı” mozaiği başta olmak üzere pek çok değerli esere ev sahipliği yapan Zeugma Mozaik Müzesi, açıldığı 9 Eylül 2011 tarihinden bu yana 3 milyon 536 bin 460 ziyaretçiyi ağırladı.
Kültür ve Turizm Bakanlığı, müzedeki eserlerin sergilenmesi amacıyla, modern müzecilik anlayışını esas alarak Şehitkamil ilçesi İpekyolu üzerinde toplam 30 bin metrekarelik alan üzerine, bunun 25 bin metrekaresi kapalı olacak şekilde Zeugma Mozaik Müzesi’ni inşa etti.
Dünyanın en büyük mozaik müzelerinden biri olma özelliğine sahip müze, Cumhurbaşkanlığı Kültür ve Sanat Büyük Ödülü’nü de kazandı.
Müzedeki en önemli eserlerden biri olan “Çingene Kızı” mozaiğinin, ABD’den 52 yıl aradan sonra 2018 yılında Türkiye’ye iade edilen 12 parçası sergileniyor.
Toplamda 150 eserin yer aldığı müze, bölgeye gelen yerli ve yabancı turistlerin en çok ziyaret ettiği noktalar arasında bulunuyor.
Zeugma Mozaik Müzesinin Yıllara Göre Ziyaretçi Sayısı
Ziyaretçi sayıları yıllara göre ise şöyle: Açıldığı 2011’de 71 bin 323, 2012’de 169 bin 38, 2013’te 179 bin 297, 2014’te 206 bin 684, 2015’te 178 bin 995, 2016’da 108 bin 835, 2017’de 169 bin 773, 2018’de 267 bin 552, 2019’da 340 bin 569, 2020’de 99 bin 643, 2021’de 249 bin 932, 2022’de 424 bin 989, 2023’te 217 bin 920, 2024’te 466 bin 102, ve 2025 yılının ilk 8 ayında 385 bin 808 olarak gerçekleşti.
Toplamda ise 3 milyon 536 bin 460 kişi müzeyi ziyaret etti.
