Anadolu’nun kadim şehirlerinden Gaziantep, sadece mutfağıyla değil, köklü kültürel mirasıyla da dikkat çekiyor.
Şehrin geçmişten günümüze aktardığı gelenekler arasında yöresel kıyafetler ve halk oyunları, Gaziantep’in estetik ve sosyal dokusunun en belirgin yansımalarını oluşturuyor.
Her bir giysi ve dans figürü, bu topraklarda asırlardır süregelen yaşam biçimini, inançları ve estetik anlayışını gözler önüne seriyor.
Gaziantep’in Halayları ve Oyun Çeşitleri
Gaziantep, halk oyunları açısından Halay bölgesi içinde yer alıyor. Yarı halka biçiminde oynanan halaylar, kadın ve erkeklerin birlikte gerçekleştirdiği coşkulu gösterilerden oluşuyor.
Hasat sonrasında düzenlenen eğlencelerde öne çıkan bu danslar, zaman zaman ağır, zaman zaman ritmik melodik yapılarıyla dikkat çekiyor. Türkmen geleneğinin etkili olduğu şehirde oyunlar, farklı diziler halinde de icra ediliyor.
Gaziantep’teki başlıca oyun çeşitleri şunlar: Dokuzlu, Oğuzlu, Çepikli-Çibikli (Havarisko), Kırıkhan, Ağırlama, Fatige Demune, Mani, Şirin Nar, Mendilli, Leylim, Meryem, Mermere, Kaba, Tam Kaba, Kırıkcan, Çobanbeyli, Nahsani, Barak Halayı ve Üçürdüm.
Gaziantep’in Yöresel Kıyafet İsimleri
Erkek Yöresel Kıyafetleri
Gaziantep erkekleri, geleneksel kıyafetlerini özellikle düğün, festival ve bayram gibi özel günlerde gururla giyiyor. Geniş ve dökümlü şalvarlar, işlemeli cebkenler ve bel kuşakları, erkek figürünün heybetini ve zarafetini ön plana çıkarıyor.
Başa Giyilenler
Fes: Mavi püsküllü veya “göpcük” çeşitleriyle.
Külah: Keçeden yapılmış, başı saran geleneksel başlık.
Yün Başlık: Soğuk havalarda tercih edilen yünden başlık.
Poşu: Fesin üzerine bağlanan renkli ve desenli örtü.
Sırta Giyilenler
Kısa Kollu Cepken: Sutaşı işlemeleriyle süslenmiş kısa ceket.
Şalvar: Geniş, dökümlü ve bazen işlemeli alt giysi.
İsmaliye: Belde kullanılan el dokuması kuşak.
Hırka: Heybe çantasıyla birlikte kullanılan işlemeli dış giyim.
Ayağa Giyilenler
Deri Ayakkabı: El yapımı geleneksel ayakkabı.
Terlik: Açık renkli örme geleneksel terlikler.
Gaziantep Kadın Yöresel Kıyafetleri
Gaziantep kadınları, yöresel giysileriyle adeta canlı bir tabloyu andırıyor. El işçiliği, sim işlemeler ve göz alıcı renkler, her bir giyside kendini gösteriyor. Gelinliklerde gümüş iplik kullanımı, kıyafetlerin değerini ve özenini vurguluyor.
Başa Giyilenler
Başörtüleri: Çevre yazma, gümüş taç, poşu, taç fes, dolak, meşref, mezer.
Gümüş/Altın Dizili Örtüler: Çarşaf, meşref, mezer gibi baş örtüleri.
Sırta Giyilenler
Salmalı Gömlek: Yakasız, sim işlemeli zarif gömlek.
Hırka: Kadife veya fermene işlemeli dış giyim.
Üç Etek (Zibin): Üç parçalı uzun elbise.
Önlük: İşlemeli dekoratif bel kuşağı.
Ayağa Giyilenler
Yün Çoraplar: Sivas çorabı ve zırhlı çorap gibi desenli örmeler.
Yemeni: Gül şeftali, annabi, siyah merküp, çarpana, kırlangıç gibi deri ayakkabılar.
Terlik (Kapkap): Tahta ve deri karışımı özel terlikler.
Takılar: Küpe görünümlü süsler, baş takıları (gümüş taç, hotoz, teste), gümüş kolyeler, halhal, muska ve gerdanlık.
Gaziantep’in bu eşsiz yöresel kıyafetleri ve halk oyunları, şehrin kültürel derinliğini ve kimliğini yansıtıyor. Her motif ve desen, geçmişten gelen hikayeleri taşıyor ve gelecek nesillere aktarılmayı bekleyen değerli bir miras niteliği taşıyor. Gaziantep’in gelenekleri, giysi ve danslarla yaşamaya devam ediyor.
