Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Işıkhan, ev kadınlarının emekliliğine ilişkin yürüttükleri çalışmalarda sona yaklaştıklarını duyurdu.
Bakan Işıkhan, altyapı hazırlıklarının haziran-temmuz aylarında tamamlanmasının planlandığını ve ardından konunun Ekonomi Koordinasyon Kurulu’na sunulacağını belirtti. Konuya dair ayrıntılar ise Hürriyet Gazetesi yazarı Noyan Doğan tarafından kamuoyuna aktarıldı.
Ev Kadınları Zaten Sigortalı Olabiliyor
Ev kadınlarına ilişkin emeklilik konusu, 2024 yılının başından bu yana konuşuluyor. Aslında, isteyen ev kadınları bugün bile sosyal güvenceye dahil olabiliyor.
Devlet Destekli Prim Sistemi Geliyor
Yeni getirilecek sistemde, sosyal güvenlik kapsamı dışında olan ev kadınları, isteğe bağlı sigortalı olarak sisteme dahil edilecek. Önemli bir fark da burada ortaya çıkıyor: Primlerin üçte birini devlet üstlenecek.
Yani devlet, ev kadınlarının emekliliği için maddi destek sağlayacak. Örnek olarak, şu anda isteğe bağlı sigortalılıkla ödenen asgari prim miktarı aylık 8.321 TL. Bu tutarın 2.777 TL’si devlet tarafından karşılanacak; kalan 5.544 TL ev kadını tarafından ödenecek.
Yıllık bazda değerlendirildiğinde, toplam 99.852 TL’lik primin 33.284 TL’sini devlet, 66.568 TL’sini ise kişi karşılamış olacak.
SGK’ya başvurduklarında isteğe bağlı sigortalı olabiliyorlar ve düzenli prim yatırarak emeklilik hakkı elde edebiliyorlar.
Sigorta başlangıç tarihi ise başvurunun sisteme kaydedildiği gün olarak kabul ediliyor. Aylık ödenecek prim tutarı yasal sınırlar çerçevesinde ev hanımı tarafından belirlenebiliyor.
Bu da yaklaşık 62 bin TL civarında. Devletin katkısının sadece asgari ücret bazında prim ödeyenlere sağlanması bekleniyor. Yani daha yüksek prim ödeyenler için devlet desteği muhtemelen geçerli olmayacak.
Emeklilik Şartlarında Neler Var?
Bahsedilen bu rakamlar en düşük prim üzerinden hesaplandı. Aylık prim tutarı isteğe bağlı olarak artırılabiliyor, ancak en fazla brüt asgari ücretin 7.5 katının yüzde 32’si kadar olabiliyor.
Emekli Olma Koşulları Nedir?
Sisteme katılan ev kadınları, Bağ-Kur statüsünde değerlendirilecek. Buna göre emeklilik hakkı kazanmak için toplamda 9.000 gün prim ödemesi ve 58 yaş şartının yerine getirilmesi gerekecek.
Bakan Işıkhan, sistemin detayları netleşirken bazı kriterlerin de dikkate alınacağını belirtti. Bunlar arasında çocuk sayısı, engelli çocuk durumu ve hizmet süresi gibi faktörler yer alacak.
Çocuk Sayısına Bağlı Erken Emeklilik Seçeneği
Geçmişte isteğe bağlı sigorta yaptırmış, ancak bir sebeple prim ödemeyi bırakmış olan ev kadınları ya da halihazırda sigortalılığı devam edenler için sistemin kapsamı henüz tam olarak belirlenmedi.
Ancak hizmet süresine vurgu yapılması, bu kişilerin de yeni düzenlemeden faydalanabileceği yönünde bir işaret olarak değerlendiriliyor.
Ayrıca, çocuk sayısına göre ya da engelli çocuğu olanlara özel erken emeklilik seçeneği gündeme gelebilir.
Prim Gün Sayısında İndirim Gelebilir
Ev kadınlarının emekliliğini kolaylaştırmak için yapılması beklenen diğer bir değişiklik de Bağ-Kur’lular için gerekli olan prim gün sayısının SSK’lılarla eşitlenmesi. Bu da 9.000 gün yerine 7.200 gün prim ödeyerek emekli olunabilmesini sağlayacak.
Eğer bu düzenleme de yürürlüğe girerse, ev kadınları 20 yıllık sigortalılık süresiyle daha erken emeklilik şansı yakalayabilecek.
Yeni Sistem Nasıl İşleyecek?
İsteğe bağlı sigortalı olan ev kadınları, Bağ-Kur hükümlerine tabi olacak ve mevcut sistemde olduğu gibi 9.000 gün prim ve 58 yaş şartıyla emekli olabilecekler. Ancak yeni sistemde primin üçte birinin devlet tarafından karşılanacak olması önemli bir fark yaratıyor.
Ayrıca, prim desteği asgari ücret esas alınarak hesaplanacak. Örneğin, şu anda 8.321 TL olan primin 2.773 TL’si devlet tarafından ödenecek ve ev kadınının yükü aylık 5.548 TL’ye düşecek. Asgari ücret arttıkça devlet katkısı da orantılı olarak artacak.
Gözler Yeni Düzenlemede
Ev kadınlarının sigorta sistemine katılımını artıracak bu yeni düzenleme ile ilgili çalışmalar devam ediyor. Netleşen şartlar, öncelikle sivil toplum kuruluşları ile paylaşılacak ve sonrasında uygulamaya alınacak.
Hangi şartlarda kimlerin bu kapsama gireceği, prim desteklerinden kimlerin yararlanacağı önümüzdeki dönemde netleşecek.
