Yeni sistemin amacı, çalışanların sistemde daha uzun süre kalmasını teşvik etmek ve böylece daha yüksek prim gününe sahip olanların emekli aylıklarını artırmak. AK Parti Grup Başkanı Abdullah Güler'in açıklamalarına göre, emeklilik sistemi ile ilgili üç önemli konu öne çıkıyor: "Emeklilikte üç tane başlık öne çıkıyor."
Emekli Maaşında Radikal Değişiklikler
Yeni taslak, aylık bağlama sisteminin karmaşasını azaltmayı, enflasyon artışlarının Ocak ve Temmuz aylarında nasıl uygulanacağının yeniden düzenlenmesini ve bozulan aktüeryal dengeyi (çalışan-emekli oranı) yeniden sağlamayı hedefliyor. Ayrıca, uzun süre sistemde kalan çalışanların daha yüksek emekli aylığı almasını sağlamak amacıyla teşvikler sunulacak.
Emekli maaşlarının hesaplanmasında uygulanan üçlü yapı; 1999 öncesi, 1999-2008 ve 2008 sonrası dönemler için farklı oranlar ve güncelleme katsayıları içeriyor. Bu yapı, Sabah Gazetesi'nin haberine göre tek bir hesaplama modeli ile basitleştirilebilir, böylece daha fazla çalışan ve prim ödeyen kişilerin daha yüksek maaş alması sağlanabilir.
Yeni Sistemle İlgili Sorunlar ve Öneriler
Son yıllarda taban maaş ve kök maaş uygulamaları, özellikle kısa süreli çalışmış veya asgari ücretten prim yatırmış sigortalıların düşük emekli maaşlarını artırmıştır. Ancak, bu durum bazı sorunları da beraberinde getirmiş; özellikle sıfır zam sorunu ve çok çalışana az maaş sorunu yaşanmıştır.
Yüksek prim ödemelerinin karşılığının olmaması algısı, kayıtdışılık ve gizli kayıtdışılık sorunlarını ortaya çıkarmıştır. Bu sorunlar, devletten vergi ve prim kaçırılmasına yol açarken, çalışanların da geleceğini riske atmaktadır. "Düşük ödesem de taban maaş alırım nasıl olsa" algısı bu sorunları daha da körüklüyor.
Gelecek Planları ve Uygulamalar
2024 yılı üçüncü çeyreği itibarıyla yeni düzenlemelerin yasama sürecine taşınması planlanıyor. Bu değişiklikler, daha adil ve sürdürülebilir bir emeklilik sistemi kurulmasını hedefliyor.
