Dünya genelinde merkez bankalarının döviz rezervleri içerisinde ABD dolarının etkisi giderek azalırken, alternatif para birimleri ön plana çıkmaya başlıyor.
Uluslararası Para Fonu'nun (IMF) yayınladığı bir makalede, Serkan Arslanalp, Barry Eichengreen ve Chima Simpson-Bell imzalarıyla "Uluslararası rezerv sisteminde dolar hakimiyeti: Bir güncelleme" başlığı altında, ABD dolarının küresel rezervlerdeki payının yavaş yavaş azaldığı, ancak hala lider konumda olduğu belirtiliyor.
DOLARIN PAYI YÜZDE 58,8'E GERİLEDİ
IMF verilerine göre, 1999 yılında küresel rezervlerde %71,2 olan ABD dolarının payı, 2023 sonunda %58,8'e düşmüş durumda. 1999'da toplam 1,6 trilyon dolarlık rezerv içinde 882,3 milyar dolarlık kısmı temsil eden ABD doları, 2023 sonunda 12,3 trilyon dolarlık toplam rezervin 6,7 trilyon dolarını oluşturuyor.
Euro'nun payı %18,12'den %20,59'a yükselirken, Japon yeni ve İngiliz sterlini sırasıyla %6,03'ten %5,52'ye düşer ve %2,74'ten %4,81'e çıkar. Ayrıca, Çin yuanı rezervlerdeki payını sıfırdan %2,80'e yükseltmiştir. 2023 sonunda Kanada doları %2,38, Avustralya doları ise %1,84 oranında rezervleri temsil ediyor.
Dünya çapında merkez bankalarının döviz rezervlerinde ABD dolarının etkisi azalırken, alternatif para birimlerinin ve altının önemi artmaya devam ediyor.
BLOKLAŞMA DOLARDAN KAÇIŞI TEŞVİK EDEBİLİR
IMF tarafından yayımlanan bir makalede, ABD ekonomisinin gücü ve sıkı para politikalarının ABD dolarını desteklemesine rağmen, küresel ekonomideki bölünmeler ve bloklaşmaların bazı ülkeleri ABD dolarının dışındaki para birimlerine yönelmeye teşvik ettiği belirtiliyor.
ABD dolarının küresel rezervlerdeki payı son 20 yılda düşüş gösterirken, Euro, Japon yeni ve İngiliz sterlini gibi diğer büyük para birimlerindeki artış bu düşüşü tam olarak telafi edememiş. Bununla birlikte, Çin yuanı, Kanada doları, Avustralya doları gibi geleneksel olmayan para birimleri ile altın ve dijital finansal teknolojilerin sunduğu yeni olanaklar sayesinde merkez bankaları daha çeşitli rezerv portföyleri oluşturmaya başladı.
TÜRKİYE DE ALTINA YÖNELDİ
Makalede, ABD'nin yaptırımlarının dolardan uzaklaşmayı hızlandırdığı iddialarına rağmen, resmi istatistiklerin bu durumu doğrulamadığı ancak bazı ülkelerin yaptırımlar nedeniyle rezerv detaylarını açıklamaktan kaçınabileceği vurgulandı.
Özellikle yaptırımlar ve küresel ekonomik belirsizlikler nedeniyle, merkez bankalarının altına yönelimi artıyor. Türkiye, Çin ve Rusya gibi ülkeler son yıllarda altın rezervlerini önemli ölçüde artırdı. Türkiye Merkez Bankası, 2024'ün ilk dört ayında altın rezervlerini 38 ton artırarak bu alanda öne çıktı.
