İşverenler, hafta tatilinde çalışan ya da fazla mesai yapan işçilere ücret ödemek yerine izin verebilir. Ancak ulusal bayram ve genel tatil günlerinde bu uygulama yasal değildir; bu günlerde yapılan çalışmalarda işçiye izin yerine mutlaka ücret ödenmelidir.
Habertürk yazarı Ahmet Kıvanç, bayramda çalışan işçilerin yasal haklarını ve ücret hesaplamalarını kaleme aldı.
Kanun hükümlerine göre, eğer toplu ya da bireysel iş sözleşmelerinde özel bir madde bulunmuyorsa, işçiler ulusal bayram ve resmi tatil günlerinde çalıştırılamaz.
Bu günlerde işçilerin çalışması için mutlaka yazılı onaylarının alınması şarttır. Ulusal ve dini bayramlarda birçok iş yeri kapalı olsa da sağlık, güvenlik ve turizm gibi bazı sektörlerde faaliyetler zorunlu olarak devam etmektedir.
Hafta Tatilinde Çalışanlara İzin Verilebilir
İş Kanunu’na göre, hafta tatili günlerinde çalışan ya da fazla mesai yapan işçiye ya bu çalışmaların karşılığı ücret ödenir ya da bunun yerine izin verilebilir.
Hafta tatilinde tam gün görev yapan bir çalışana ücret ödemek yerine 1,5 gün izin hakkı tanınabilir.
Bayramda Çalışan Mutlaka Ücret Almalı
Ulusal bayramlar ve genel tatil günlerinde yapılan çalışmalar karşılığında ücret yerine izin kullandırılması ise yasal değildir.
Bu günlerde görev yapan çalışanlara yaptıkları işin karşılığı olarak mutlaka ücret ödenmelidir.
Bayramda Bir Saat Çalışana Bile Tüm Günlük Ücret Ödenir
Fazla mesai yapan işçiler genelde çalıştıkları saat başına ücret alırlar. Ancak bayram ve resmi tatil günlerinde işçinin sadece bir saat çalışması bile tam gün ek ücret almasını sağlar.
Eğer çalışma süresi 7,5 saati aşarsa, bu süreyi geçen her saat için ek fazla mesai ücreti verilmelidir.
Arife Günü Mesaisi Fazla Çalışma Sayılır
29 Ekim Cumhuriyet Bayramı, Ramazan ve Kurban Bayramı tatilleri arife günü saat 13.00’te başlar.
Arife günü çalışan işçilere, normal ücretin yanında yarım günlük ek ücret ödenmelidir. Bu tarih, fazla mesai kapsamında değerlendirilir.
Bayramda Çalışan İşçi Ne Kadar Kazanır?
Brüt maaşı 30 bin TL olan bir işçi, arife gününden başlayarak Kurban Bayramı’nın iki gününde çalışırsa, normal maaşına ek olarak 2.500 TL brüt ödeme alır.
Hafta Tatili Zorunlu ve Ücretli
Yasaya göre, haftalık 45 saatlik çalışma süresini tamamlayan bir işçiye, 7 günlük süre içinde kesintisiz 24 saatlik tatil verilmesi zorunludur. Bu tatil genelde hafta sonu uygulanır.
Hafta tatilinde çalışanlara saatlik ücret yüzde 50 zamlı ödenir. Tam gün çalışan bir işçi, normal ücretin yanında 1,5 günlük ek ücret almalıdır.
Kısa süreli çalışmalarda ise çalışılan saat üzerinden ödeme yapılır. Örneğin, sadece 2 saat çalışılmışsa bu saatlerin ücreti yüzde 50 zamlı hesaplanır.
Bayram ve Hafta Tatili Aynı Güne Denk Gelirse Ne Olur?
Eğer işçinin bayram günü yaptığı çalışma, hafta tatiline denk geliyorsa, hangi ödeme daha avantajlıysa o uygulanır.
Örneğin, işçi bayram günü 7,5 saat çalışmışsa, bu durumda 1,5 günlük ek ücret alma hakkı doğar. Çalışma tam gün değil de sadece 1 saatse, işçiye 1 günlük ek ücret verilmesi gerekir.
Hafta Tatili ile Bayram Çakışırsa Nasıl Hesaplanır?
Bu çakışma, haftalık takvim üzerinden belirlenebilir. Örneğin, pazar günü dinlenen bir işçi, sonraki hafta boyunca (arife dahil) çalışmışsa ve Kurban Bayramı’nın ilk 3 günü mesai yapmışsa; perşembe, cuma, cumartesi günleri için toplam 2,5 günlük; pazar günü içinse 1,5 günlük olmak üzere toplam 4 günlük ek ücret kazanır.
Ancak aynı işçi önceki hafta pazar günü tatil yapmış ama haftanın herhangi bir günü izin ya da rapor nedeniyle çalışmamışsa (örneğin salı günü mazeret izni almışsa), bu durumda pazar günü yaptığı çalışma hafta tatiline denk gelmiş sayılmaz. Bu örnekte işçiye 3,5 günlük ek ücret ödenmelidir.
