Yüzyıllardır ayakta kalan bu yapılar, Anadolu’nun geçmişine ışık tutarken bünyesinde hâlâ tam olarak çözülememiş gizemler bulunduruyor
Gaziantep’in Araban ilçesi, yalnızca tarımı ve doğal güzellikleriyle değil, aynı zamanda binlerce yıllık tarihî mirasıyla da dikkatleri üzerine çekiyor.
. İlçeye bağlı Elif, Hasanoğlu ve Hisar köylerinde bulunan Roma dönemi mozoleleri, arkeoloji dünyasının hâlen tam olarak aydınlatamadığı yapılar arasında bulunuyor.
Mimari olarak geç Roma dönemine (yaklaşık M.S. 2.–3. yüzyıllar) tarihlenen bu anıt mezarlar, taş işçiliği ve ayakta kalma güçleriyle uzmanları kendine hayran bırakıyor. Özellikle Elif Köyü’ndeki mozole, köy okulunun bahçesinde yükselerek adeta geçmişle bugünü birleştiriyor. 2013 yılında restore edilen bu yapı, bölgedeki tarihî mirasın korunması yönünde atılmış önemli adımlardan biri olarak değerlendiriliyor.
Mozoleler Neden Bu Kadar Önemli?
Bu yapılar, Roma İmparatorluğu'nun doğu sınırlarında, yerel elitlerin mezarları olarak inşa edilmiş olabileceği tahmin ediliyor. Ancak kimlere ait oldukları ve neden bu kadar özenle yapıldıkları hâlâ gizemini koruyor. Mozolelerin her biri üç katlı ve yaklaşık 8–10 metre yüksekliğe sahip. Bu görkemli mimari, dönemin zenginliğine ve kültürel etkilenmeleri bünyesinde barındırıyor.
Halk Ne Diyor?
Mozolelerin bulunduğu köylerde yaşayan halk, bu yapıları çocukluklarından beri tanıyor. Bazı yaşlı köylüler, mozolelerin "gömülü hazineleri koruyan kutsal yapılar" olduğuna dair efsaneler anlatsa da tarihçiler bu tür söylenceleri temkinli değerlendiriyor. Yine de bu söylentiler, bölgeye olan ilgiyi canlı tutuyor.
Elif Köyü sakinlerinden 70 yaşındaki Mehmet K., "Çocukken mozolenin içine girmekten korkardık. Dedelerimiz orada altın olduğunu ama lanetli olduğunu söylerdi." diyerek yerel anlatıların kuşaktan kuşağa nasıl aktarıldığını gözler önüne seriyor.
Turizm Potansiyeli Hâlâ Kullanılmıyor
Araban’daki mozoleler, UNESCO Dünya Mirası Geçici Listesi’ne girebilecek nitelikte. Ancak bölge yeterince tanıtılmadığı için hem yerli hem de yabancı turistlerin ilgisini henüz tam anlamıyla çekemiyor. Yol, tabela ve bilgilendirme eksiklikleri, ziyaretçilerin yapıları kolayca bulmasını engelliyor.
Uzmanlar Ne Diyor?
Uzmanlar ise bu yapıların, Roma mimarisinin Anadolu’daki etkilerini göstermesi bakımından çok değerli olduğunu. Ancak akademik olarak daha fazla araştırmaya ve korumaya ihtiyaç duyulduğunu belirtiyorlar.
Sessiz Tanıklar Konuşmayı Bekliyor
Araban’ın sessiz tepelerinde yüzyıllardır ayakta kalan bu taş yapılar, yalnızca geçmişin değil, geleceğin de parçası olmayı hak ediyor. Tarihî ve kültürel anlamda eşsiz değere sahip olan bu mozoleler, Araban’ı yalnızca bir tarım ilçesi olmaktan çıkarıp, bir arkeoloji ve kültür merkezi hâline getirebilir.
