Türkiye’de emeklilik sisteminde yıllar içinde yapılan düzenlemeler, çalışanların hangi şartlarda emekli olabileceğini her geçen gün daha karmaşık hale getiriyor.
Farklı dönemlerde yürürlüğe giren kanunlar hem prim gününde hem yaş şartında önemli farklılıklara yol açarken, bazı sigortalılar için erken emeklilik seçeneği de yeniden gündemde.
Prim günü eksik olduğu için standarda göre emekli olamayan milyonlarca sigortalı için kısmi emeklilik modeli öne çıkan alternatiflerden biri olarak dikkat çekiyor.
Kısmi Emeklilik Sistemi Yeniden Gündemde
Tam prim gününe ulaşamayan kişiler için tasarlanan kısmi emeklilik uygulaması, belirli yaş koşullarının sağlanması hâlinde daha düşük prim günüyle emeklilik imkânı sunuyor.
Bu model doğrultusunda sigortalılar, gerekli sigortalılık yılı ve yaş şartını tamamladıklarında 10 yıl sigortalılık süresi ve 3600 prim günü üzerinden emekli olabiliyor. Ancak bu hak herkes için otomatik olarak geçerli değil; hangi tarihte sigorta girişinin yapıldığı büyük önem taşıyor.
3600 Günle Emeklilik: Şartlar Yıllara Göre Değişiyor
Türkiye’de standart emeklilik için gereken prim gün sayısı genel olarak 5000 gün civarında olsa da, kısmi emekliliğe imkan tanıyan düzenlemelerle 3600 gün üzerinden de emeklilik mümkün hale geliyor.
Buna göre:
Kadın sigortalılar, sigorta girişleri 8 Eylül 1981 öncesine denk geliyorsa, 50 yaşını doldurduklarında ve 3600 günü tamamladıklarında emekliliğe hak kazanıyor.
Erkek sigortalılar, işe başlama tarihinin 8 Eylül 1976’dan önce olması hâlinde 55 yaşında ve 3600 günle emekli olabiliyor.
9 Eylül 1999 tarihine kadar sigortalı olanlarda ise yaş şartı değişiyor; kadınlarda 58, erkeklerde 60 yaş şartı devreye giriyor.
15 Yıllık Sigortalılık Süresi Şartı EYT Öncesi Dönemin Kriteri
EYT düzenlemesinin kapsamına giren 8 Eylül 1999 öncesi sigortalılar için yalnızca prim günü değil, 15 yıllık sigortalılık süresi de zorunlu. Bu nedenle yaş, prim ve sigortalılık süresi birlikte değerlendiriliyor ve üç koşulun tamamlandığı tarih emeklilik yaşını belirliyor.
Bağ-Kur’da Prim Gün Sayısı Daha Yüksek
Kısmi emeklilik sisteminde SSK ve Bağ-Kur arasındaki farklılıklar dikkat çekiyor.
SSK’da 3600 gün yeterli olurken, Bağ-Kur kapsamındaki sigortalıların 5400 prim gününü tamamlaması gerekiyor.
Ayrıca:
8 Eylül 1999 öncesi Bağ-Kur’lu kadınlar 56 yaşında, erkekler 58 yaşında kısmi emekliliğe başvurabiliyor.
1999–2008 arası sigorta girişi olanlarda ise kadınlarda yaş 60, erkeklerde 62 olarak uygulanıyor.
Kimin İçin Avantaj Sağlıyor?
Kısmi emeklilik özellikle prim gününü tamamlamakta zorlanan, uzun yıllar kesintili çalışan veya belirli aralıklarla prim ödeyebilen sigortalılar için önemli bir fırsat sunuyor. Yaş şartı tam emekliliğe göre daha yüksek olsa da, prim eksiği bulunan milyonlarca çalışan için tek çıkış yolu olabiliyor.
Başvurular SGK Üzerinden Yapılıyor
Kısmi emeklilik hakkından yararlanmak isteyen sigortalılar, SGK il ve ilçe müdürlüklerine dilekçe vererek başvuru sürecini başlatıyor.
Kurum, kişinin prim geçmişini ve sigortalılık süresini inceleyerek gerekli koşulların karşılanması durumunda emeklilik işlemlerini onaylıyor.
