Türkiye’de sosyal güvenlik sistemi, bireylerin emeklilik koşullarını belirlerken en çok dikkate alınan kriterlerden biri ilk sigorta giriş tarihi oluyor.
Özellikle çocuk yaşta sigortalı olan milyonlarca çalışan için emeklilik süreci, hangi tarihte sigortalı olduklarına göre değişiklik gösteriyor. 8 Eylül 1999 ve 30 Nisan 2008 tarihleri ise sistemin en kritik dönüm noktaları olarak öne çıkıyor.
1999 Öncesi Sigorta Girişi Olanlar En Avantajlı Grup
8 Eylül 1999 tarihinden önce sigorta girişi yapılan bireyler, emeklilik sürecinde en avantajlı grup olarak kabul ediliyor.
Bu dönemde, 18 yaşından önce yapılan sigorta girişleri emeklilik hesabına doğrudan dahil ediliyor. Bu girişler hem prim gününden sayılıyor hem de emeklilik koşullarını şekillendiren temel başlangıç tarihi olarak kabul ediliyor.
Ancak burada önemli bir ayrıntı bulunuyor. Sigortalılık süresi hesabı kadınlar için 20 yıl, erkekler içinse 25 yıl olarak uygulanırken, bu süre 18 yaşın doldurulduğu tarihten itibaren başlıyor. Örneğin, kişi 16 yaşında sigortalı olmuş olsa bile bu sürenin başlangıcı 18 yaş baz alınarak hesaplanıyor. Öte yandan, 1981 yılı öncesinde sigortalı olanlar için bu yaş sınırının geçerli olmadığı belirtiliyor.
1999 – 2008 Arası Giriş Yapanlara Sınırlı Avantaj
8 Eylül 1999 ile 30 Nisan 2008 tarihleri arasında 18 yaş altı sigorta girişi yapılan çalışanlar için ise sistem daha farklı işliyor. Bu dönemde 18 yaş altı yapılan sigorta girişleri prim gününe sayılıyor; ancak sigorta başlangıç tarihi olarak yalnızca 18 yaşın doldurulduğu tarih kabul ediliyor.
Bu uygulama nedeniyle, emeklilik yaşı kadınlarda 58, erkeklerde ise 60 olarak sabitleniyor. Bu gruptaki çalışanlar, erken yaşta sigortalı olsalar da, emeklilik yaşını düşüremiyor. Tek avantaj, prim gün sayısını artırmakla sınırlı kalıyor.
2008 Sonrası İçin Emeklilik Hesabı Tamamen Değişti
30 Nisan 2008 sonrası sigorta girişi yapılan bireyler için sistem köklü bir şekilde değişti. Bu tarihten sonra 18 yaş altı sigorta girişlerinin emeklilik hesabında hiçbir etkisi bulunmuyor. Kişi ne kadar erken yaşta sigortalı olursa olsun, emeklilik yaşı ve şartları sadece prim gününün tamamlandığı tarih üzerinden belirleniyor.
Bu dönemde:
SSK (4A) statüsünde çalışanlar için 7200 gün,
Bağ-Kur ve Emekli Sandığı (4B ve 4C) statüsündekiler için ise 9000 prim günü şartı aranıyor.
Bireyler, bu prim şartını hangi yıl tamamlıyorsa, o yılın geçerli emeklilik yaşı uygulamasına tabi tutuluyor.
2036 ve Sonrası İçin Kademeli Yaş Artışı Geliyor
Sosyal güvenlik sistemine göre, 31 Aralık 2035’e kadar prim gününü tamamlayan kadınlar 58, erkekler ise 60 yaşında emekli olabiliyor.
Ancak bu tarihten sonra primini tamamlayanlar için emeklilik yaşı her yıl bir yaş artacak şekilde kademeli olarak yükseltilecek. Bu da çocuk yaşta sigorta girişi yapılmış olsa bile, prim gününü geç tamamlayanların daha ileri yaşta emekli olacağı anlamına geliyor.
Uzmanlar Uyarıyor: Stratejik Planlama Şart
Uzmanlar, erken yaşta sigorta girişi kadar, hangi tarihte ve hangi statüde sigortalı olunduğunun da önemli olduğuna dikkat çekiyor.
Ailelerin, çocukları adına 18 yaş altı sigorta yaptırmadan önce, ileride doğacak sonuçları iyi analiz etmeleri gerektiği vurgulanıyor. Aksi takdirde, erken emeklilik beklentisi, hayal kırıklığıyla sonuçlanabilir.
