Malulen emeklilikte aranan temel şartlar neler?
Malulen emekli olabilmek için en önemli koşul, çalışma gücünün en az yüzde 60 oranında kaybedilmiş olduğunun belgelenmesi. Ayrıca en az 10 yıllık sigortalılık süresi ve toplam 1800 gün prim ödemesi gerekiyor. Ancak başka birinin sürekli bakımına muhtaç durumda olanlar için sigortalılık süresine bakılmaksızın yalnızca 1800 gün prim yeterli sayılıyor.
SSK, Bağ-Kur ve Emekli Sandığı'na tabi olan sigortalılar malulen emeklilikten yararlanabiliyor. Fakat bu kişilerin maluliyet nedeniyle işten ayrılması, ticari faaliyetlerine son vermesi ve Bağ-Kur'luların prim borcunun olmaması şart.
Eksik günler borçlanmayla tamamlanabiliyor
1800 gün şartı doğum ya da askerlik borçlanması ile tamamlanabiliyor. Kadınlar doğum sonrası çalışmadıkları süreleri, erkekler ise askerlik hizmetlerini borçlanarak eksik günlerini tamamlayabiliyor. Ayrıca ücretsiz izinli olunan süreler de borçlanma kapsamına giriyor.
Başvuru süreci: ilk adım SGK
Malulen emeklilik sürecinde sağlık kaybının SGK Sağlık Kurulu tarafından belirlenmesi gerekiyor. Bunun için sigortalıların, bulundukları il veya ilçedeki SGK müdürlüklerine başvurarak yetkili hastanelere sevk edilmeleri gerekiyor.
Özel hastanelerden alınan raporlar geçerli sayılmıyor; yalnızca SGK tarafından yönlendirilen tam teşekküllü devlet hastanelerinden alınan sağlık kurulu raporları dikkate alınıyor.
Hangi hastalıklar kapsamında?
Malulen emeklilik kapsamına giren hastalıklar, genellikle tedavisi güç, uzun süren ya da kalıcı etki bırakan rahatsızlıklar olarak tanımlanıyor. SGK'nın belirlediği listeye göre malulen emeklilik kapsamında değerlendirilen bazı hastalıklar şunlar:
Kanser ve beyin tümörleri
Parkinson, MS, Alzheimer, Demans
Epilepsi (Sara) ve ağır psikiyatrik hastalıklar
Kalp yetmezliği ve diğer solunum sistemi hastalıkları
Astım, KOAH, uyku bozuklukları
AİDS, tüberküloz, organ (kalp, böbrek, akciğer) nakilleri
Retina kanamaları, denge bozuklukları
Kol, bacak gibi organ kayıpları
Kanser hastalarına özel uygulama
3 Ağustos 2013 tarihli Resmî Gazete'de yayımlanan Maluliyet Tespiti İşlemleri Yönetmeliği'ne göre kanser hastalarına özel bir düzenleme yapılmış durumda. Kanser tanısı konulan sigortalılar, teşhisten itibaren bir yıl içinde başvurduklarında, yüzde 60 şartı aranmaksızın malul aylığı alabiliyor. Bu uygulamada kanser türüne göre 12 ila 24 ay arasında değişen bir süre boyunca sigortalıya malul maaşı bağlanıyor. Bu sürenin sonunda hastalığın durumu yeniden değerlendirilerek aylığın devam edip etmeyeceği kararlaştırılıyor.
Erken yaşlananlara da emeklilik hakkı
Kurum Sağlık Kurulu tarafından "erken yaşlandığı" tespit edilen sigortalılar da belirli koşullar altında emekli olabiliyor. Bu kişilerin 55 yaşını doldurmuş olmaları ve en az 5400 gün prim ödemeleri bulunması durumunda yaşlılık aylığı bağlanıyor.
Aylık bağlanınca çalışmaya devam edilebilir mi?
Malulen emekli olan kişilerin aktif olarak çalışmaya başlamaları durumunda bağlanan maaşlar kesiliyor. Aynı şekilde SGK tarafından yapılacak kontrol muayenesinde malullük halinin ortadan kalktığı tespit edilirse aylık sonlandırılıyor.
