Fıtır sadakası, kişinin bakmakla yükümlü olmadığı yoksul Müslümanlara verilir. Fıtır sadakası ve oruç fidyesini vermek durumunda olan kimsenin bunlardan doğrudan ya da dolaylı olarak yararlanmaması esastır.

Zekât için de aynı kural geçerlidir. Bu sebeple bir kimse zekâtını, fıtır sadakasını ve fidyesini kendi usûl ve fürûuna veremez. (Usûl, bir kimsenin anası, babası, dede ve nineleri; fürûu ise; çocukları, torunları ve onların çocuklarıdır.) Ayrıca eşler de birbirlerine zekât, fitre ve fidye veremez.

FİTRE KİMLERE VERİLMEZ?

Hanefîler'e göre aşağıda sayılanlara fitre verilmez:

a) Ana, baba, büyük anne ve büyük babalara,

b) Oğul, oğlun çocukları, kız, kızın çocukları ve bunlardan doğan çocuklara,

c) Eşine,

d) Zengine yani aslî ihtiyaçları dışında nisap miktarı mala sahip olan kişiye,

e) Babası zengin olan ergen olmamış çocuğa.

f) Şâfiîlere ve İmam Ebû Yûsuf’a göre fitre, Müslüman olmayana da verilemez.

Zikredilenlerin dışındaki kardeş, teyze, dayı, amca, hala ve onların çocukları, gelin, damat, kayınpeder ve kayınvalide gibi akrabalar zengin değillerse kendilerine zekât, fitre ve fidye verilebilir.

KİMLER FİTRE VERMEKLE YÜKÜMLÜDÜR?

Ramazan Bayramı'na kavuşan ve temel ihtiyaçlarının ve bir yıllık borçlarının dışında nisap miktarı (80,18 gram altın veya bu değerde) mala sahip olan Müslümanlar, kendileri ve bakmakla yükümlü oldukları kişiler için fitre sadakası vermekle yükümlüdürler. Ancak fitre vermek için bulunması gereken nisap miktarı malın artıcı özellikte olması ve üzerinden bir kameri yıl geçmiş olması gerekmez.

Bir kişi, kendisi ve ergenlik çağına ulaşmamış çocukları için fitre vermekle yükümlüdür. Ancak ana-babası, büyük çocukları, eşi, kardeşleri ve diğer yakınları için fitre ödeme zorunluluğu yoktur. Ancak vekâletleri olmadığı halde bu kişiler için ödeme yapılması da geçerli olur.

Şafiî mezhebine göre ise fitre vermek farzdır ve bununla yükümlü olmak için nisap miktarı mala sahip olmak şart değildir. Buna göre temel ihtiyaçlarının yanı sıra bayram günü ve gecesine yetecek kadar azığa sahip olan her Müslüman, zengin veya fakir, fitre vermekle yükümlüdür.

Ayrıca varlıklı bir kimsenin Müslüman olan eşi, çocukları, ana-babası ve diğer yakınları için de fitre vermesi gerekir.