Gaziantep’te fıstık sezonunun açılmasıyla birlikte, fıstık fiyatları ve bu yılın fıstık rekoltesi kamuoyunun gündeminde. Geçtiğimiz yıl rekoltenin yüksek seyrettiği sezonda var yılı yaşanırken, bu yıl ürün miktarındaki düşüş dikkat çekti. Hem kuraklığın hem de rekoltenin piyasa fiyatlarını belirleyeceğini ifade eden sektör temsilcileri, sezonun açılmasıyla birlikte bazı işletmelerin yaş fıstığa 950 TL’ye kadar etiket koymasının tepkilere neden olduğunu belirtti. Geçen yıla göre rekoltenin düşük olması fiyatların yükselmesinde etkili olurken, sektör temsilcileri bu rakamların piyasanın genelini yansıtmadığını belirtti. Konuyla ilgili değerlendirmede bulunan toptancı esnafı, fiyatların talebe göre değişeceğini belirterek, “bazı işletmeler yaş fıstığa 950 lira etiket atmış, yazıktır günahtır, bunları insanlar alıyor.” dedi.
Rekolte Düşük, Fiyatlar Belirsiz
Hem kuraklığın hem de yok yılının etkisiyle fiyatların değişkenliğin göstereceğini belirten toptancı esnafı, “Geçen sene var yıllıydı, rekolte de yüksekti. Bu sene zaten yok gibi. Rekoltenin düşük olması gayet normal. Bununla beraber yağışların olmaması, aşırı sıcakların olması etkili oldu. Fiyatlar şimdilik taleple alakalı. Ne olacağını bilemiyoruz. Fiyatlar düşmez, yükselir gibi gözüküyor, her üründe az olan ürünler talep olunca prim yapıyor. Fiyat tabii ki konuşuluyor ama net bir şey söylemek şu an için doğru değil. Herkes bir şey söylüyor. Biraz çiftçimiz de sıkıntılı. Buğdaya bakınca, pamuğa bakınca fıstığı iyi görüyorum. Kabuklu fıstık 400 TL civarı satılıyor. Kavlaklar (kuşboku) 500-600 TL civarında. Bunlar iyi bir nimet, iyi fiyatlar. Ama çiftçimiz buna razı değil. Ne olması lazım? Sonuçta bunları insanlar alıyor. Makul fiyatlarda olması gerek. Maalesef çiftçi de şikayetçi, esnaf da şikayetçi. Fiyat yükseldikçe esnaf sermayesinden kaybediyor. Kâr oranları da düşüyor. Fiyatların yükselmesi esnafın işine gelmiyor.” ifadelerine yer verdi.
Piyasa Dengesiz
Fıstıkta fiyat sabitleme gibi bir durumun söz konusu olmadığını belirten toptancı esnafı, “Ambarcı dediklerimiz Nizip, Birecik, Şanlıurfa’dan gelip alıyorlar, kısmen de olsa etkileri oluyor. Sektörün çok sıkıntısı var. Fiyatlarda istikrar olmayınca bir düşme, bir kalkma yaşanıyor. Talebin olmaması, sonra birden çok olması... Zaten ekonomide genel bir sıkıntı var. Bu ekonomiye bakınca, fıstığın fiyatları makul seyretmeli. Ama bizim fıstık sektörüne az geldiği zaman talep haliyle etki yapıyor. Yapabilecek bir şey yok. Önüne de geçemiyorsun. Sonuçta çiftçinin ürünü. Bunu sabitleme gibi bir durumun da mümkün değil. Burada ne çiftçi mağdur olmalı, ne esnaf mağdur olmalı. Bu fiyatlar kalırsa çiftçi için de iyi, esnaf için de iyi. Ama kalır mı? Sanki yükselecek gibi gözüküyor. Dediğim gibi, taleple alakalı. Kesin bir şey söylemek mümkün değil.” diye konuştu.
Yüksek Etiket Tepki Çekiyor
Keyfi etiketlerin etik olmadığını söyleyen toptancı esnafı, “Bazı işletmeler yaş fıstık yeni çıkmış, tırfanda. 950 lira etiket atmış. Yazıktır, günahtır, bunları insan yiyor. Acaba kaça aldı? Bu adamın faturası var mı? Kimden aldı? Kesinlikle bu ürünü 300 ile 500 lira arasında bir fiyata almıştır. Bu fiyatlara böyle etiket yazılmaz, vicdanen yani. Esnaflığın ahlaki durumu da vardır. Etik değil bunlar. Hem enflasyonla mücadele etmeye çalışıyoruz. Onlar 10 kilo, 20 kilo, 30 kilo bir mal almıştır. Onu sermayesine satsan, başım üstüne. Aldığın fiyata sat. Kökü kâr olsa ne olur? Ama o fiyatlara böyle 950 lira fıstık... O işletme 950 TL’ye satınca piyasa böyle zannediliyor. Bunlar çok afaki rakamlar. Bu da insanı rahatsız edici, etik değil.” şeklinde konuştu.
Yeni Fıstık Geliyor, Fiyat Düşebilir
Toptancı esnafı, “800-900 TL’ye alır, 950’ye satar saygı duyarım. Ama büyük ihtimalle 400-500 TL’ye almıştır. Yeni çıktığı için tercih etmiş olabilir, ancak şu anki fiyatı 300-350 TL bandındadır. 100-200 TL fazlasına almış olabilir. Tezgahında bulunsun diye alıyor ama o fiyata yazılmaz. Fıstığa ayrı zarar veriyor ve enflasyona ayrı zararı oluyor. Ne olacak 10-15 gün sonra? Yaş, renk fıstık çıkacak. Fiyatı 300-350 TL’ye gelecek. Belki çarşıda 500 TL’ye satılır. 100-150 TL fark olur, bir şekilde kazanması lazım dersin.” dedi.
