Gaziantep’te bu yıl fıstık rekoltesinde düşüş olup olmayacağı hem üreticilerin hem de çarşı esnafının gündeminde. Fıstık rekoltesinin düşük olmasının doğal bir durum olduğunu belirten çarşı esnafı, don ve kuraklığın etkisine rağmen stokçuluk iddialarının gerçeği yansıtmadığını belirtti. “Fıstığın üstüne çok oyun oynanıyor” diyen esnaf, fiyatların da üretim ve talep dengesine göre belirlendiğini söyledi.
Fıstığın Üstüne Çok Oyun Oynanıyor
Piyasada stok sorunu yok diyen esnaf, “Fıstığın üstüne çok oyun oynanıyor maalesef. Aslı olmayan pek çok şey söyleniyor. Geçen yılki rekoltenin belki yüzde 30-40’ı satıldı, yüzde 50-60’ı ise hâlâ içeride. Ancak bu ürünler esnafın değil, doğrudan müstahsilin elinde. Özellikle belirtmek isterim ki, stokçuluk yok. Üreticinin imkânı var, ihtiyacı yoksa satmıyor. Ancak traktör alacaksa, kızını evlendirecekse toplu satış yapar. Genellikle de ayda bir-iki çuval satar; zaten bir torba 20-25 bin TL ediyor ve bu parayla günlük ihtiyaçlarını karşılıyor. Yani piyasada şu anda öyle büyük bir stok sorunu yok. Günlük olarak çiftçilerden mal geliyor. Esnaf fıstık aradığında bulamama gibi bir durum söz konusu değil.” ifadelerine yer verdi.
Don Olmasa Da Rekolte Düşüktü Zaten
Don olmasaydı bile rekolte düşük olurdu diyen esnaf, “Zaten bu yıl don da kuraklık da olmasaydı, rekolte yine düşük olacaktı. Çünkü geçen yıl rekolteler çok yüksekti. Bu yıl, geçen seneye göre doğal olarak yüzde 20-30 arasında bir rekolte bekleniyor. Örneğin geçen yıl 500 bin ton ürün alınmışsa, bunun yüzde 20’si 100 bin ton eder; bu yıl 120-130 bin ton civarında bir rekolte tahmini var. Bu düşüş, don olmasa da yaşanacaktı. Donun kısmen etkilediği bölgeler var ama öyle olağanüstü bir zarar söz konusu değil. Biz don nedeniyle fazla zarar görmedik. Don, daha çok kayısıyı ve kısmen fındığı etkiledi. Bizde ciddi bir sorun olmadı. Dediğim gibi, 100-120 bin ton arasında bir rekolte bekleniyor. Bunlar elbette tahmini rakamlar, biz de sadece öngörüde bulunuyoruz.” şeklinde konuştu.
“Stok Yapılıyor” İddiaları Abartılı
Stok iddialarıyla da konuşan çarşı esnafı, “Stokla ilgili “elde tutulup sonra fiyat artırılıyor” iddiaları çok abartılı. Evet, zaman zaman böyle durumlar oluyor ama bu büyük rakamlar değil, mümkün de değil. Ayrıca bu durum esnafla alakalı değil. Çünkü esnafın çoğunda mal stoklu olmuyor. Bugün alıyor, üç gün sonra müşterisine satıyor. Yani bu insanlar günlük mal alıp satan kişiler. Elinde 10, 20, 30 hatta 50 ton fıstık olması normaldir. Bu, bir insanın ham maddesidir. Kimi zaman fıstık bile bulamıyorlar. İçeride 20-30 ton ürün bulundurmak stok sayılmaz. Çünkü müşteri istediğinde o malı veriyor, ardından yerine yenisini alıyor. Buna stok denmez.” diye konuştu.
Talep Olunca Fiyat Artar
Talep olunca fiyat arttığını belirten çarşı esnafı, “Talep olunca haliyle fiyat artar, talep olmazsa da fiyatlar düşer. Örneğin sezon başında fıstık 200 liraydı çünkü rekolte fazlaydı, talep azdı ve piyasaya çok mal geliyordu. Sonrasında biraz talep ve ihracat olunca fiyatlar yükseldi. Diğer tarım ürünlerinde de durum benzer. Mesela çekirdeğin kilosu 300 lira, fındık 500-600 lira arasında. Kayısı bu yıl zarar gördü ama fiyatı 500-700 lira arasında. Bu nedenle fıstıktaki fiyatlar da çok afaki değil; bu seviyelerde kalırsa iyi olur.” dedi.
Mazot Değil, Kilo Başı Destek Verilsin
Esnaf, “Biz en başından beri bir ürüne prim desteği verilmesi gerektiğini savunuyoruz. Prim desteği olursa her şey kayıt altına alınır. Çiftçi ürünü sattığında, satıcıdan belge alır ve bu belgeyle destekleme ödemesi alır. Böylece satış kayıt altına girer. Belediyelerin verdiği mazot desteğini ise olumlu bulmuyoruz. Tapusu olan kişi ne ekip biçtiğine bakılmadan mazot alıyor, sonra da bunu tarlada değil arabasında kullanıyor. Belediye şöyle yapsa daha doğru olur: “Sen ürün mü sattın? Belgeni getir, ben sana kilo başına 5-10 lira destek vereyim.” Düşünce güzel, niyet iyi ama insanlar bunu kötüye kullanıyor. Tapusu olan, üretim yapmadan mazot alıyor ve şahsi işlerinde kullanıyor. Bana göre bu destekleme yöntemi yerine prim desteği daha faydalı olurdu. Ama takdir yine belediyenin.” İfadelerine yer verdi.
