Türk siyasi tarihine damga vuran isimlerden biri olan Deniz Gezmiş, 28 Şubat 1947 tarihinde Ankara'nın Ayaş ilçesinde dünyaya geldi. Baba tarafından kökeni Rize'nin İkizdere ilçesi Cimil köyüne dayanan Gezmiş’in babası ilköğretim müfettişi Cemil Gezmiş, annesi ise Erzurum'un Tortum ilçesinden ilkokul öğretmeni Mukaddes Gezmiş’tir. Üç kardeşten ikincisi olan Gezmiş’in ağabeyi Bora bankacılık yaparken, kardeşi Hamdi mali müşavir olarak hayatını sürdürdü.
İlkokul ve ortaokulu Sivas’ta tamamlayan Gezmiş, lise eğitimini İstanbul Haydarpaşa Lisesi’nde aldı. Lise yıllarında sol görüşle tanışarak öğrenci hareketlerinde yer almaya başladı. 1966 yılında üniversite sınavını kazandıktan sonra İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi’ne kaydoldu.
Siyasi Mücadeleye Atılışı
11 Ekim 1965'te Türkiye İşçi Partisi’ne üye olarak politik hayata atılan Deniz Gezmiş, ilk kez 1966 yılında Çorum Belediyesi işçilerini destekleme eyleminde gözaltına alındı. Üniversite yıllarında birçok protesto ve öğrenci hareketinde ön saflarda yer aldı. 1968 yılında 6. Filo'yu protesto eden gösterilere katıldığı için çeşitli defalar tutuklandı. Aynı yıl İstanbul Üniversitesi’nin işgaline liderlik ederek işgalin sonlandırılmasında etkili oldu.
1969 yılında Filistin'e giderek Filistin Demokratik Halk Kurtuluş Cephesi'nin gerilla kampında silahlı eğitim aldı. Türkiye’ye dönüşünde İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi'nden ihraç edildi. Aynı yıl Türkiye Halk Kurtuluş Ordusu’nun (THKO) kurucuları arasında yer aldı.
Silahlı Eylemler Ve Yakalanması
29 Aralık 1970’te Kavaklıdere Polis Kulübesi'ne düzenlenen silahlı saldırı, 11 Ocak 1971’de Türkiye İş Bankası soygunu ve 4 Mart 1971’de 4 Amerikalının kaçırılması gibi eylemlerle gündeme geldi. ODTÜ'de yaşanan çatışmada bir asker hayatını kaybetti. Bu olayların ardından Deniz Gezmiş ve arkadaşları hakkında yoğun bir arama başlatıldı.
12 Mart Muhtırası sonrasında 16 Mart 1971'de Sivas’ın Gemerek ilçesi yakınlarında yakalandı. Ardından Ankara’da yargılanmaya başlandı.
İdam Kararı
16 Temmuz 1971’de başlayan dava süreci, 9 Ekim 1971’de verilen idam cezasıyla sonuçlandı. TBMM’de yapılan oylamada idam kararı 273 kabul oyuyla onaylandı. İsmet İnönü ve Bülent Ecevit karara ret oyu verirken, Süleyman Demirel ve Alparslan Türkeş kabul yönünde oy kullandı. Cumhurbaşkanı Cevdet Sunay’ın onayı sonrası Deniz Gezmiş, Yusuf Aslan ve Hüseyin İnan ile birlikte 6 Mayıs 1972’de Ankara Ulucanlar Cezaevi’nde idam edildi.
Son Sözleri Ve Mektubu
İdam öncesi avukatı Halit Çelenk’e devrimci ideallerini ifade eden son sözleriyle veda eden Gezmiş, ailesine yazdığı mektubunda yaşamının erken sona ermesini doğal karşıladığını, yaptıklarından pişmanlık duymadığını belirtti.
