Türkiye, kişi başına ekmek tüketiminin en yüksek olduğu ülkeler arasında yer alıyor. Ancak tüketimin yüksek olmasına rağmen, ülke genelinde üretilen ekmeklerin önemli bir bölümü ertesi güne bayatlayarak çöpe gidiyor. Yapılan son saha gözlemleri ve belediye raporlarına göre, günlük israf miktarı 4 ila 5 milyon ekmek arasında değişiyor.
Bu durum hem ekonomik hem de sosyal açıdan dikkat çekici bir kayba işaret ediyor. Özellikle büyük şehirlerde israf oranının küçük ilçelere göre daha yüksek olduğu vurgulanıyor.
Belediyelerden Bayat Ekmek Toplama Atağı
Son dönemde birçok büyükşehir ve ilçe belediyesi, bayat ekmeklerin çöpe gitmesini önlemek için geniş çaplı projeler başlattı. Bu kapsamda:
-
Mahalle bazlı bayat ekmek kutuları yaygınlaştırılıyor.
-
Toplanan ekmekler, hayvan barınaklarına, çiftçilere ve yem üreticilerine yönlendiriliyor.
-
Bazı belediyeler, ekmekleri geri dönüştürerek fermente yem, kompost, hatta biyoenerji üretiminde kullanmayı hedefliyor.
Yetkililer, bu sistemlerin hem çevresel hem de ekonomik olarak hızlı geri dönüş sağladığını belirtiyor.
Uzmanlar Uyarıyor: “Bayat Ekmek Çöpe Değil, Sürece Katılmalı”
Gıda mühendisleri, doğru koşullarda saklanan bayat ekmeklerin tamamen tüketilebilir olduğunu hatırlatarak şu önerilerde bulunuyor:
-
Galeta unu, köfte harcı, tatlı ve çorbalarda kullanılabilir.
-
Dilimlenip fırınlanarak kruton veya cips olarak değerlendirilebilir.
-
Hayvansal yem üretiminde önemli bir hammadde olabilir.
Uzmanlar ayrıca, evlerdeki israfın büyük kısmının yanlış saklama yöntemlerinden kaynaklandığını ifade ediyor.
Ekonomik Boyut: Yıllık Kayıp Milyarlarca Lira
Bayat ekmek israfının Türkiye ekonomisine yıllık maliyeti, son hesaplamalara göre 10 milyar TL’yi aşıyor. Bu rakam, tek başına birçok belediyenin yıllık yatırım bütçesinden daha yüksek.
Ekonomistler, israfın azaltılması için:
-
Fırın üretim planlamasının iyileştirilmesi,
-
Fiyat politikalarının gözden geçirilmesi,
-
Hanelerde daha bilinçli tüketim davranışlarının teşvik edilmesi gerektiğini vurguluyor.
Vatandaş Ne Diyor?
Ekmek israfına yönelik artan farkındalık kampanyaları sonucunda, birçok vatandaş bayat ekmeklerini çöpe atmak yerine değerlendirme yöntemlerine yöneldiğini belirtiyor. Bazı mahallelerde kurulan "bayat ekmek toplama noktaları", kısa sürede yüksek katılımla çalışmaya başladı.
