Diyanet'in banka promosyonlarının caiz olup olmadığına ilişkin açıkladığı fetvayı tartışmadan önce promosyonların ne olduğunu anlamamız gerekiyor. Banka promosyonu, işveren kurum, kuruluş veya şirketin, çalışanlarının maaşlarını belirli bir süre için seçilen bankaya yatırmak üzere tercih ettiği bir banka ile anlaşma yapmasıdır.
Banka promosyonlarına izin veriliyor mu? İslami mi?
Banka promosyonları, bankaların emekli, memur ve işçi maaşlarına göre farklı tutarlarda kampanyalar sunduğu etkinliklerdir.Promosyonlar bankadan bankaya farklılık göstermektedir. Farklı bankalar aynı maaşla memurlara farklı indirimler sunuyor.
Bankalar, emeklileri, memurları ve çalışanları bordrolarında tutarak finansal sistemleri içerisinde işlem yapmalarını ve yeni müşteriler kazanmalarını sağlamak amacıyla promosyonlar sunmaktadır. Bu nedenle bankalar bordro müşterilerine promosyonlar sunmaktadır.
Banka promosyonları hangi koşullar altında yasa dışı değildir?
İslam'da tefecilik (faiz) ve tefecilikle ilgili her türlü işlem haram kabul edilmiştir. Tefecilik, bir ticaret veya zanaatla uğraşmadan paranın para kazanmak amacıyla kullanılması olarak tanımlanmaktadır. Kur'an-ı Kerim'de Bakara Suresi'nin 275. ayetinde tefeciler açısından şu sonuçlar bildirilmektedir:
Tefecileri yiyenler ancak şeytan tarafından bayıltılanlar gibi ayağa kalkabilirler. Bunun sebebi ise şöyle demeleridir: "Alış ve satış faiz gibidir." Ancak Allah alım satıma izin vermiş, faizi yasaklamıştır. Artık kim Allah'ın tavsiyesini kabul eder ve faizden vazgeçerse geçmişi kendisine aittir, durumu da Allah'ın takdirine aittir. Tekrar tefecilik yapan kimse cehennemdedir ve sonsuza kadar orada kalacaktır.
Promosyon fonları, bireyin bağımsız çalıştığı kurum, kuruluş veya şirket ile banka arasında yapılacak anlaşmaya bağlı olarak bir banka hesabına yatırılacaktır. Ne yapılacağı ve bu teşviklerden nasıl yararlanılacağı dini açıdan ele alınması gereken önemli bir sorudur. İslam alimleri, kullanılmayan ödüllerin ihtiyaç sahiplerine verilmesini veya insani yardım ve yardım kuruluşlarına bağışlanmasını tavsiye etmektedir. Banka promosyonlarının kabulüne izin verilmez ve bunların bankada bırakılması tavsiye edilmez. Bu nedenle bir hayır kurumu olarak ihtiyaç sahiplerine promosyonlar verilmeli ve bu yardımların karşılığında herhangi bir karşılık beklenmemelidir. Diyanet şunları söyledi:
Bankalar, kamu veya özel sektör çalışanlarına, çalıştıkları kurumu tercih ederek kendilerinden maaş almayı tercih etmeleri karşılığında promosyonlar sunmaktadır.Bu, işletmedeki faize tam olarak benzemese de, faiz şüphesinden tamamen arınmış da değildir. . Bu bakımdan temel ihtiyaçları karşılayabilecek durumda olanların bu parayı kendileri ve bakmakla yükümlü oldukları kişiler için kullanmamaları, bunun yerine ihtiyaç sahibi yoksullara vermeleri uygundur.
