Vücudun en büyük atardamarı olan aortta meydana gelen yırtılma, tıpta aort diseksiyonu olarak adlandırılıyor ve bu durum, hayati risk taşıyan ciddi bir sağlık sorunu olarak karşımıza çıkıyor. Uzmanlara göre ani gelişen bu rahatsızlık, özellikle yüksek tansiyon ve damar duvarlarında zayıflık gibi risk faktörleriyle ilişkilendiriliyor. Erken teşhis edilmediği takdirde, ölüm riski sadece 48 saatte yüzde 90'a kadar çıkabiliyor.
Aort Damari Nedir?
Kalpten çıkan oksijen açısından zengin kanı vücudun tamamına taşıyan aort, baston şeklinde kıvrılarak göğüs boşluğundan karın boşluğuna kadar uzanan, vücuttaki en büyük atardamardır. Hayati organların oksijenlenmesinden sorumlu olan bu damar, yapısal olarak üç katmandan oluşur: iç, orta ve dış katman.
Aort Yırtılması (Diseksiyonu) Nasıl Oluşur?
Aort diseksiyonu, aortun iç katmanında meydana gelen yırtıkla birlikte başlar. Kan, bu yırtıktan damar duvarının diğer katmanlarına doğru ilerleyerek damar bütünlüğünü bozar. Yırtılma, kan akışını engelleyebilir ve tüm vücut sistemlerini etkileyen ani komplikasyonlara neden olabilir.
Kimler Risk Altında?
Aort yırtılması nadir görülen bir rahatsızlık olsa da, bazı bireylerde risk çok daha yüksektir. En yaygın risk faktörleri arasında şunlar bulunuyor:
Yüksek tansiyon (hipertansiyon)
Aort anevrizması (damarda balonlaşma)
Marfan sendromu ve diğer bağ doku hastalıkları
Vaskülit gibi damar iltihapları
Trafik kazası, düşme gibi travmalar
Genetik yatkınlık
Aort Yırtılmasının Belirtileri Nelerdir?
Bu rahatsızlık genellikle ani ve şiddetli bir ağrıyla kendini gösterir. Ancak belirtiler farklı kişilerde değişkenlik gösterebilir. En sık karşılaşılan bulgular:
Göğüs veya sırtın üst kısmında yırtılır gibi bir ağrı
Bayılma, bilinç kaybı
Mide bulantısı ve şiddetli karın ağrısı
Görme kaybı, konuşma güçlüğü
Nabız zayıflığı
Vücudun bir tarafında ani güçsüzlük (felç benzeri)
Nefes darlığı
Tedavi Yöntemleri
Aort diseksiyonu acil tıbbi müdahale gerektirir. Tedavi yöntemi, yırtığın yerine ve hastanın genel sağlık durumuna göre değişir:
1. İlaç Tedavisi:
Kan basıncı ve kalp atış hızını düşürmek amacıyla uygulanır. Böylece damar duvarındaki stres azaltılır. Ağrı kesici ilaçlar da tedaviye eklenir.
2. Cerrahi Müdahale:
Endovasküler cerrahi (stent-greft yöntemi): Kasık bölgesinden damar içerisine girilerek yırtık bölgeye stent yerleştirilir.
Greft değişimi: Hasarlı aort bölgesi çıkarılır, yerine yapay bir damar (greft) yerleştirilir.
Erken Teşhis Hayat Kurtarır
Aort yırtılması her yaşta görülebilir ve bazen hastalar belirtileri fark etmeyebilir. Bu nedenle özellikle yüksek tansiyon ve damar hastalığı öyküsü olan bireylerin göğüs ve karın bölgesindeki ani ağrılarda vakit kaybetmeden bir sağlık kuruluşuna başvurması gerekiyor.
